W historycznej krainie północnej Rumunii zatrzymał się czas… Kilkaset kilometrów od Bukaresztu toczy się zupełnie inne, wyjątkowe życie podyktowane zmianami pór roku, pogody, wschodem i zachodem słońca. Marmarosz to malownicze miejsce skąpane w labiryntach przeplatających się rzek, ukształtowane przez soczyście zielone doliny, pagórki i złociste pola z charakterystycznymi stogami siana.
Bajeczne widoki i czyste, pachnące kwiatami powietrze to nie jedyne powody, dla których warto odwiedzić ten region. Marmarosz to prawdziwe bogactwo drewna. Słynie z wiosek z drewnianą architekturą i jej najcenniejszymi skarbami, czyli wspaniałymi cerkwiami. Z drewna wykonywane są także przepięknie zdobione narzędzia i zachwycające bramy wjazdowe ze znanymi od wieków wzorami i motywami.
Wnętrza wyżej wspomnianych drewnianych cerkwi, a warto podkreślić, że jest ich tu około stu, z których aż 8 jest wpisanych na Listę Dziedzictwa Światowego UNESCO, wzbogacają niesamowite malowidła przedstawiające historie biblijne, wizerunki świętych i grzeszników, prawdy o zbrodni i karze, a przede wszystkim potęgę wiary. Marmaroskie cerkwie często traktowane są jako wyznacznik narodowego stylu architektonicznego Rumunii. Głównie dzięki ich wiejskiemu charakterowi i braku wpływów architektury bizantyńskiej. Ich styl jest nierozerwalnie związany z duchem tutejszej ludności, która postrzegana jest jako strażnik narodowych wartości.
Zachwyt wzbudzają także ludzie zamieszkujący te tereny. To właśnie oni kultywują lokalne tradycje i zwyczaje, z dumą noszą ludowe stroje i dbają o swoje barwne osady. To dzięki nim Marmarosz wygląda niczym bajkowa kraina. Ich falujące kolorowe spódnice, lniane koszule, czarujące ozdoby, oczywiście wszystkie ręcznie wykonane, kreują niesamowitą, zapierającą dech w piersiach rzeczywistość, w której każdy czuje się wolny, szczęśliwy, potrzebny, zjednoczony i pełen wyjątkowej tożsamości. Od ludzi tych bije nie tylko otwartość i gościnność, ale przede wszystkim niesamowita energia, którą potrafią zarazić każdego. W tym miejscu nie ma problemów, które towarzyszą osobom w obecnym świecie, tutaj króluje spokój, pogoda ducha i entuzjazm. Mieszkańcy czują swą przynależność do świata natury, odnoszą się do niej z niezwykłą pokorą i szacunkiem. Tworzą silną wspólnotę, opartą na swych korzeniach, tradycji, historii, etniczności. Potrafią cieszyć się chwilą obecną i doceniać to, co dał im los, żyjąc z ufnością i optymizmem. Najbardziej zachwycające jest połączenie piękna i bogactwa wewnętrznego drzemiącego w ich sercach z pięknem otaczających widoków. Zlewają się one razem, tworząc wspaniałą, harmonijną kompozycję podkreślaną przez wciąż żywą tradycję folklorystyczną i skoczną, porywającą do tańca muzykę.
Pogodę ducha mieszkańców odzwierciedla także ich podejście do śmierci. Szczególnie w jednej z marmaroskich wiosek o nazwie Sapanta. Tutaj istotne znaczenie odgrywa Wesoły Cmentarz.
Zapewne wielu dziwi takie połączenie, bo przeważnie odejście bliskiej osoby kojarzy się z czymś bolesnym i przykrym. Jednak ludzi ci wierzą, że po śmierci istnieje lepsze życie, że zmarli przebywają w pięknym miejscu i nie oczekują smutku ze strony najbliższych. Prekursorem tego cmentarza był miejscowy artysta Ioan Stan Patras, który w 1935 roku wyrzeźbił pierwszy nagrobek, a ponieważ bardzo spodobał się on mieszkańcom, tradycja ta pielęgnowana jest do dziś. Wesoły Cmentarz wzbudza zachwyt dzięki bogatej palecie kolorów, w której dominuje niebieski. Tradycyjne kamienne bądź marmurowe pomniki zastępują skrzynie z barwnymi kwiatami. Nad nimi królują bajecznie kolorowe krzyże, z rzeźbionymi i malowanymi motywami roślinnymi, rozetami i symbolami zwierząt. Co ciekawe zamiast zwykłej tabliczki z kilkoma danymi o dacie urodzin i śmierci widnieją obrazki i ilustracje tworzące wyjątkowy portret życia osoby, która odeszła. Zazwyczaj prezentują one danego człowieka podczas zwykle wykonywanych lub bardzo lubianych przez niego czynności. Każda taka scenka z życia jest dodatkowo okraszona zabawnym wierszykiem lub komentarzem.
Całość wykreowana jest w charakterystycznym ludowym stylu, czasem karykaturalnie, nieproporcjonalnie, z zadziwiającą lekkością i prostotą, a przy tym wyjątkowo i magicznie. Cmentarz ten odgrywa istotne znaczenie dla lokalnej społeczności. Barwne pomniki, stwarzają wrażenie, że śmierć jest nieodłącznym elementem tego świata i być może nie jest wcale taka straszna. Na ów cmentarz można spojrzeć jak na pewnego rodzaju kronikę, interesujący pamiętnik odkrywający bieg życia zmarłych mieszkańców, podkreślając przy okazji, że dalej stanowią oni ważną część życia żyjących.
Marmarosz to wyjątkowa mieszanka folkloru i tradycji przekazywana z pokolenia na pokolenie przez lokalną ludność żyjącą wśród malowniczych widoków. To życie w zgodzie z naturą, celebrowanie każdego momentu, to bogactwo kolorowej ceramiki, ręcznie tkanych kamizelek, kapeluszy czy lokalnych festiwali związanych ze zbiorami i żniwami. To miejsce, w którym prozaiczne czynności nabierają mistycznego znaczenia. Warto tutaj przyjechać by przekonać się jak pięknie można żyć…
