Urlop wypoczynkowy to ulubiony czas każdego pracownika, wasz również – prawda? To właśnie wtedy możecie zorganizować podróż, odstresować się i zapomnieć o codzienności. Angielski pisarz i dramaturg Jerome K. Jerome słusznie zauważył, iż „Tylko człowiek, który pracuje może cieszyć się z wypoczynku”. Komu zatem przysługuje urlop wypoczynkowy, jaka może być jego długość? – na te i inne pytania odpowiemy w naszym najnowszym wpisie. Warto znać swoje prawa.
Kto może przebywać na urlopie wypoczynkowym?
Pierwsza i najważniejsza kwestia, czyli czy przysługuje wam prawo do takiego urlopu. Jeśli jesteście zatrudnieni w ramach umowy o pracę to jak najbardziej możecie z niego skorzystać. Gdyby wasz pracodawca nie udzielił wam urlopu wypoczynkowego to zgodnie z kodeksem pracy może mu zostać wymierzona kara grzywny. Warto również pamiętać, iż w momencie zmiany pracy czy rezygnacji z pracy macie prawo do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego, to samo dotyczy pracowników, którzy z różnych powodów nie wykorzystali swojego ubiegłorocznego urlopu.
Jaka może być długość urlopu wypoczynkowego?
Składając podanie o urlop wypoczynkowy czy też planując swój urlop koniecznie zwróćcie uwagę na to, ile dni wam go przysługuje, aby później nie okazało się, że macie ich znacznie mniej do dyspozycji niż oczekiwaliście. Ilość dni przysługujących danemu pracownikowi zależy przede wszystkim od stażu pracy.
Odwołując się do kodeksu pracy: osobom zatrudnionym krócej niż 10 lat na umowie o pracę przysługuje 20 dni urlopu wypoczynkowego, a pracownicy zatrudnieni przez co najmniej 10 lat na umowie o pracę mają do wykorzystania 26 dni urlopu.
Czas zatrudnienia u różnych pracodawców łączy się. Należy mieć na uwadze również fakt, iż do stażu pracy wliczają się również lata nauki szkolnej, który wygląda następująco:
- zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa – 3 lata
- średnia szkoła zawodowa – 5 lat
- średnia szkoła zawodowej – 5 lat
- szkoła średnia ogólnokształcąca – 4 lata
- szkoła policealna – 6 lat
- szkoła wyższa – 8 lat
W tym przypadku lata nauki szkolnej nie sumują się.
Zatrudnienie w niepełnym wymiarze a urlop wypoczynkowy
Pracujecie w niepełnym wymiarze godzin, np. na ½ etatu lub ¾ i nie wiecie, jak długi urlop wypoczynkowy możecie sobie zrobić? W tym przypadku urlop jest ustalany proporcjonalnie do wymiaru pracy tego pracownika, a więc niepełny dzień urlopu wypoczynkowego zaokrągla się zawsze w górę do pełnego dnia. Jak to wygląda w praktyce: mając ½ etatu przysługuje wam 10 pełnych dni urlopu, bo wasza praca trwa 4 godziny, a nie 8 godzin, jak u osoby zatrudnionej na pełnym etacie. Dla osoby zatrudnionej w wymiarze 75% liczba dni wolnych prezentuje się następująco: 20 x ¾ =15, czyli macie 15 dni.
W obliczeniach uwzględniliśmy początkowy staż pracy, w przeciwnym razie wystarczy liczbę 20 (oznaczającą dni urlopu), zastąpić 26.
Czy można zmienić zaplanowany termin urlopu wypoczynkowego?
Czasem z różnych powodów (choroba, brak wystarczających funduszy, sytuacje losowe) musicie przełożyć termin urlopu (np. na późniejszy czas). Czy jest taka możliwość? Jak najbardziej! Korekta terminu urlopu wypoczynkowego może mieć miejsce zarówno ze strony pracownika, jak również pracodawcy. Zgodnie z Kodeksem pracy (§ 1.) przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami lub z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
Kiedy pracodawca może nie zgodzić się na urlop wypoczynkowy?
Na urlop zazwyczaj czekamy z niecierpliwością, czy zatem może się zdarzyć, iż wasz szef nie wyrazi zgody, abyście wzięli sobie wolne. Niestety, w wyjątkowych okolicznościach, np. gdy chcecie zmienić datę wakacji, a plan urlopowy w pracy jest naprawdę zapięty na ostatni guzik może tak uczynić. Drugą okolicznością, jaka może uniemożliwić realizację waszego urlopu jest odmowa wcześniej zaplanowanego urlopu (na który wyraził już zgodę) gdyby pracodawca stwierdził, że wasza obecność w pracy jest w tym czasie absolutnie niezbędna.
Jaka powinna być optymalna długość urlopu wypoczynkowego?
Przywołamy po raz kolejny kodeksu pracy, bowiem to on zastrzega, iż jedna część urlopu musi wynosić co najmniej 14 dni kalendarzowych. To wy decydujecie (oczywiście biorąc pod uwagę opinię współpracowników czy kierownictwa), jak podzielicie sobie przysługujące wolne. Możecie od raz wykorzystać cały urlop lub też podzielić go na kilka krótszych, co naszym zdaniem jest korzystniejszą opcją. Oczywiście z wykorzystaniem całego np. 26-dniowego urlopu może być większości przypadków problem…
Taki 14 dniowy urlop raz w roku to takie minimum. Optymalnie, jeżeli macie taką możliwość, wziąć od czasu do czasu 21 dniowy urlop. To już jest bardzo dobry wymiar urlopu pozwalający istotnie oderwać się od pracy.
Czy pracodawca może was zmusić do urlopu?
W niektórych zakładach pracy w okresach przestoju czy też mniejszych obrotów, pracodawcy sugerują swoim podwładnym, aby wzięli urlop. Jest to działanie sprzeczne z prawem, bowiem urlop to uprawnienie, nie obowiązek. Nikt nie może nas zmusić do tego. Jeśli z jakiś powodów nie chcecie mieć lub też nie potrzebujecie dni wolnych to macie do tego prawo. Należy jedynie pamiętać, iż niewykorzystany urlop przechodzi na następny rok i wtedy powinno się go wykorzystać do końca września, a jeżeli zmienią się w tym zakresie przepisy, to może się wkrótce okazać, że do końca marca roku następującego po roku, w którym dany zakres dni urlopowych przysługiwał.
Niewykorzystany urlop
Gdybyście i w kolejnym roku nie planowali wypoczynku to przysługuje wam ekwiwalent pieniężny za te dni. Wiecie jednak, że jesteśmy bardzo pro urlopowi i jeżeli nie będziecie mieć żadnych przeciwwskazań aby taki urlop wziąć, to koniecznie to zróbcie! Żadne pieniądze nie zastąpią regeneracji, odpoczynku i urlopowego relaksu.
Czy pracodawca może wysłać na urlop zaległy na siłę?
Pracodawca może was zmusić do urlopu, jedynie jeśli jesteście w czasie okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Gdybyście rezygnowali z dotychczasowego zatrudnienia, a wasz dawny pracodawca nie był skłonny dać wam wolnego przed upływem stosunku pracy to także macie prawo otrzymać ekwiwalent za urlop.
W jakiej wysokości otrzymacie wynagrodzenie w czasie urlopu?
Wynagrodzenie za czas urlopu wynosi dokładnie tyle, ile normalnie otrzymujecie pracując. Mówimy wówczas o pełnopłatnym urlopie wypoczynkowym, gdzie za każdy dzień przysługuje 100% wynagrodzenie zasadnicze. Różnie może być z wszelkimi premiami, ale to są już osobne ustalenia z pracodawcą, których nie definiuje kodeks pracy, a konkretna umowa o pracę i jej zapisy, na które obie strony się zgodziły.
Czy pracodawca może odwołać z urlopu?
Czarny scenariusz: siedzicie na plaży czy jesteście na górskim szlaku i nagle dzwoni do was pracodawca i przekazuje wam przykrą wiadomość – musicie wrócić do pracy.
Niektórych okoliczności nie można wcześniej przewidzieć, dlatego w awaryjnych sytuacjach pracodawca rzeczywiście może znieść wasz urlop i nakazać powrót do pracy. Należy zaznaczyć, iż powód odwołania nie może być błahy. Taką przyczyną może być np. choroba innej zatrudnionej osoby, która pracowała nad niecierpiącym zwłoki projektem, a którą jedynie wy jesteście w stanie zastąpić.
Odwołanie z urlopu jest poleceniem służbowym, zatem pracownik jest zobowiązany do jego wykonania. W przeciwnym razie – jeśli nie pojawicie się w pracy, to musicie się liczyć z nieusprawiedliwioną nieobecnością.
Na pocieszenie jedynie dodamy, iż wszystkie koszty związane z urlopem, które do tej pory ponieśliście, muszą wam zostać zwrócone, a niewykorzystane dni będziecie mogli wziąć w innym terminie.
Mamy nadzieję, iż nasz artykuł nieco przybliżył wam zagadnienie urlopu wypoczynkowego. Jeśli chcecie wiedzieć, czemu należy brać urlop – to zapraszamy do zapoznania się z innym artykułem na ten temat pt. “Dlaczego urlop jest ważny?“