O tym, że wkrótce będzie Boże Narodzenie przypominają nam nie tylko reklamy w telewizji czy radiu, pięknie przystrojone ulice, lecz również goszczące w wielu polskich i europejskich miastach jarmarki bożonarodzeniowe. W drewnianych domkach handlowych możemy nabyć rękodzieło: ręcznie wyrabianą biżuterię z kamieniami czy z drewna, galanterię skórzaną, świece czy ozdoby choinkowe. Nie mówiąc już o aromatycznych napojach rozgrzewających – pachnącym przyprawami winie grzanym czy złocistym piwie oraz przepysznych daniach na ciepło.
Skąd wzięła się tradycja jarmarków bożonarodzeniowych, dlaczego warto wybrać się na taki, co można na nim kupić i zjeść oraz na co należy zwrócić uwagę? Na te i inne pytania odpowiemy w naszym artykule, bo w tym roku także odwiedziliśmy takie wyjątkowe jarmarki, do czego również was zachęcamy!
Niemieckie jarmarki o wielowiekowej tradycji
Weihnachtsmarkt (albo nazywany jarmark Dzieciątka Jezus – Christkindlesmarkt, Christkindlemarkt, Christkindlmarkt lub Adventmark – jarmarkiem adwentowym, bądź Glühweinmarkt – jarmark z grzanym winem) ożywia większe i mniejsze miejscowości, Niemcy nie wyobrażają sobie Adwentu bez odwiedzenia jednego z lokalnych jarmarków. Tym bardziej, iż taka wizyta nie jest tylko nastawiona na konsumpcję przepysznych specjałów, których na jarmarkach nie brakuje, ale także istotne jest spotkanie ze znajomymi, przyjaciółmi czy rodziną, kiedy to w miłej, radosnej atmosferze można wypić grzane wino i porozmawiać.
Organizacja jarmarków bożonarodzeniowych w Niemczech i innych krajach obszaru niemieckojęzycznego jest od wieków wpisana do tradycji świątecznej, bowiem jak podają źródła wywodzi się ona już z XIII wiecznej Austrii. Pierwszy odnotowany Weihnachtsmarkt miał miejsce w Wiedniu w roku 1294!
Na początku jarmarki trwały tylko jeden dzień, a zostały stworzone z myślą o zaopatrzeniu ludzi we wszystkie niezbędne w czasie świat artykuły – ozdoby choinkowe, przedmioty religijne, produkty do stworzenia świątecznych i uroczystych dań.
Na jarmarkach odbywały się zawsze występy kuglarzy i lokalnych artystów, którzy tworzyli niezwykłą atmosferę i zachęcali do wspólnego spędzenia czasu. Z biegiem lat jarmarki stawały się coraz dłuższe i atrakcyjniejsze, obecnie zamiast 1 dnia to trwają przez cały okres adwentu.
W Niemczech tradycja ta sięga końca XIV wieku, a za najstarszy niemiecki jarmark uznaje się ten zlokalizowany w Dreźnie, w tym roku zostanie otwarty po raz 584-ty. Ciekawostką jest fakt, iż niektóre tradycje, jak np. sprzedawanie strucli (sama nazwa tego drezdeńskiego jarmarku – Streizelmarkt wzięła swój początek od tego przysmaku), pochodzą z 1434 roku, czyli z pierwszej edycji jarmarku.
Ciekawe, niemieckie jarmarki bożonorodzeniowe
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, Niemcy uwielbiają jarmarki, dlatego każdego roku jest ich ponad 100 w całym kraju. Jeśli planujecie krótki wyjazd na wycieczkę do naszego zachodniego sąsiada, to warto zastanowić się nad odwiedzeniem także takiego tradycyjnego targu. Niezależnie od tego, czy udamy się na niewielki jarmark w mniejszej miejscowości czy też któryś z opisanych poniżej to elementem charakterystycznym, niejako symbolem jarmarku bożonarodzeniowego jest wielokondygnacyjna szopka zakończona u góry wiatrakiem, bogato zdobiona i efektownie, kolorowo podświetlona – Weinahtspyramide, która zobaczymy już z daleka.
Jarmark w Kolonii
Jednym z największych jarmarków świątecznych jest ten organizowany w Kolonii. Nazywany jest on także jarmarkiem aniołów (Markt der Engel). Na drzewach tuż obok kramów zawiesza się światełka, a i same stanowiska są świątecznie przystrojone i oświetlone, co wieczorem daje zachwycający, magiczny efekt.
Jarmark w Lipsku
Jeśli chcecie zobaczyć największy kalendarz adwentowy to koniecznie wybierzcie się do Lipska, gdyż właśnie w tym mieście na fasadzie jednego z domów w czasie adwentu codziennie podświetla się jedno okienko. Pierwsze wzmianki o tym jarmarku pochodzą z roku 1458, zatem jest to jeden z najstarszych i zaraz najbardziej tradycyjnych jarmarków bożonarodzeniowych w Niemczech.
Jarmarka w Hamburgu
„Fleetweihnachtsmarkt Hamburg” to idealne miejsce dla osób, które wolą nieco spokojniejsze jarmarki. Ciągnie się on wzdłuż rzeki Alster, a w czasie jego trwania przypływają także dwa stare jachty, ze świątecznym oświetleniem, z muzealnego portu Övelgönne (uznawane za żeglarskie „Oldtimery”). Ale to nie jedyna atrakcja tego miasta, bowiem możemy podziwiać również inne jarmarki bożonarodzeniowe: „Weihnachstmarkt von Roncalli” (zgodnie z dawną tradycją pierwszych jarmarków uroczystościom w Hamburgu towarzyszą nawet występy cyrkowców), przy ratuszu, czy w centrum miasta. Chętni (i odważni, którzy nie boją się wątpliwej sławy tzw. czerwonej dzielnicy) do wyboru mają także też kipiący erotyzmem „Santa-Pauli-Weihnachtsmarkt” przy słynnej Reeperbahn, gdzie czeka na nich masa niezapomnianych wrażeń, łącznie z damskim i męskim striptizem (wyłącznie dla osób 18+).
Jarmark w Berlinie
Miastem, gdzie warto odwiedzić kilka wspaniałych Weihnachtsmarktów jest Berlin. W okresie przedświątecznym zarówno na większych, jak i mniejszych placach pojawiają się stragany z regionalnymi produktami, grzańcami czy rękodziełem – co roku miasto gości około 60 tradycyjnych jarmarków świątecznych. Za najbardziej magiczny jarmark w Berlinie uznaje się ten na placu Gendarmenmarkt, bowiem jest on niesamowicie malowniczo usytuowany tuż przy berlińskiej Operze, jednakże tak naprawdę każdy z nich ma swój unikalny klimat.
Na jarmarku „Weihnachtsmarkt am Potsdamer Platz“ możecie nie tylko wypić grzane wino czy coś smacznie zjeść, lecz również pojeździć na łyżwach na lodowisku czy też zdecydować się na przejażdżkę na torze saneczkowym (12 m wysokości, 70 m długości).
Jarmark w Monachium
Choć Monachium kojarzy się przede wszystkim ze słynnym świętem piwa – Oktoberfest, to i przyjeżdżając do tego miasta zimą nie będziecie rozczarowani, gdyż będziecie mogli wziąć udział w ogromnym, a jednocześnie bardzo tradycyjnym jarmarku bożonarodzeniowym. Na powierzchni 20.000 metrów kwadratowych znajdziecie 160 stoisk, a tam wiele rękodzieła. Na uwagę zasługuje także widoczna z daleka, 30-metrowa choinka stojąca przed ratuszem, ozdobiona licznymi światełkam i (2.500 sztuk!). Pierwsze zapiski o jarmarku pochodzą z roku 1310, wtedy też nazywał się on „Nikolausmarkt”.
Dla miłośników zdrowego odżywiania i produktów ekologicznych mamy dobrą wiadomość – na błoniach Teresy (czyli tam, gdzie corocznie odbywa się Oktoberfest) w tym samym czasie co jarmark świąteczny jest tzw. „Tollwood-Winterfestival”, gdzie wystawcy prezentują bio produkty i potrawy z całego świata.
Jakich pyszności możemy spróbować na niemieckich jarmarkach bożonarodzeniowych?
Spacer i zakup rękodzieła czy ozdób choinkowych to nie wszystko, gdyż do obowiązkowych punktów wizyty na jarmarku należy picie grzanego wina lub miodu pitnego. Wino grzane (np. wiśniowe, jabłkowe czy też jagodowe) podawane jest w małych, porcelanowych kubkach o pojemności 0.2 l – są one świątecznie ozdobione oraz podpisane np. Weihnachtsmarkt i nazwa miejscowości. Za taki kubek przy zakupie wina płacimy kaucję (w wysokości ok. 2 euro), dlatego jeśli będziecie go chcieli zabrać na pamiątkę do domu to musicie się liczyć z jej utratą. Samo wino kosztuje ok. 3 euro, jest ono także dostępne w wersji bezalkoholowej (dla dzieci – niem. Kinder punch). Kaucja obowiązuje także na porcelanowe talerze czy kieliszki do wina.
Warto spróbować także regionalnych wypieków, w tym strucli i pierników. Wśród stanowisk z jedzeniem znajdziemy prażone kasztany, migdały, ale także domowo robione placki ziemniaczane podawane z różnymi dodatkami (np. z musem jabłkowym, marmoladą, sosem czosnkowym), słodkie i pachnące gofry oraz oczywiście pieczone kiełbasy (Bratwurst) – podawane z frytkami, w bułce czy też z sosem curry (typowo niemieckie danie currywurst).
Jarmarki bożonarodzeniowe w Wielkiej Brytanii
Magię zbliżających się świąt poczujecie również spacerując po brytyjskich jarmarkach, które swoim wyglądem przypominają niemiecki pierwowzór. Co ciekawe, na niektórych stanowiskach będziecie mogli zobaczyć nazwy potraw czy wina grzanego akurat w języku niemieckim.
Jednym z największych jarmarków na wyspach jest jarmark bożonarodzeniowy w Manchesterze, gdybyście byli akurat w jego pobliżu to zarezerwujcie sobie sporo wolnego czasu, bowiem przyjdzie wam do oglądania blisko 300 straganów ustawionych w 10 różnych strefach. Na tym jarmarku swoje wyroby prezentują lokalni twórcy rękodzieła (m.in. ręcznie robiona biżuteria, ozdoby z drewna), zatem jeśli nie macie prezentu to z pewnością tu znajdziecie coś wyjątkowego.
Jarmark w Londynie
Stolica Wielkiej Brytanii słynie z kilku znanych marketów. Największe i jednocześnie te najciekawsze znajdują się na brzegu Tamizy, w Hyde Parku, przy Trafalgar Square, Portobello, w sąsiedztwie Somerset House i National History Museum. Turystów z całego świata przyciąga Lodowa Kraina w Hyde Parku, uznawana za największą atrakcję. Zarówno dzieci, jak i dorośli będą pod wrażeniem lodowych grot i rzeźb wykonanych z lodu i śniegu, nie mówiąc już o pokazach sztuki cyrkowej. Wejście do Winter Wonderland jest bezpłatne, jednakże za udział w niektórych wydarzeniach trzeba dodatkowo zapłacić.
Jarmark w Birmingham
Birmingham może się poszczycić największym jarmarkiem bożonarodzeniowym na otwartym powietrzu oraz największym jarmarkiem w stylu niemieckim poza Niemcami i Austrią. Zatem jeśli chcecie wypić tradycyjnego Gluehwein zagryzając niemiecką kiełbasą, to będziecie mieli ku temu doskonałą okazję. Obok jarmarku znajduje się także lodowisko.
Jarmark w Bristolu
Zlokalizowany w samym sercu miasta jarmark bożonarodzeniowy, zachęca aby choć na chwilę zatrzymać się przy jednym z ponad 50 stanowisk. Na świątecznych kramach możemy nabyć m.in. ręcznie robione ozdoby świąteczne, biżuterię, zimowe okrycia głowy, czy świeczki. Posilimy się typowymi niemieckimi kiełbasami oraz słodkościami – goframi czy piankami zanurzanymi w fontannach z czekolady.
Jarmarki bożonarodzeniowe w Polsce
Jarmarki z roku na rok przyciągają coraz większe tłumy także w polskich miastach. Pokochaliśmy je ze względu na magiczną, świąteczną atmosferę, roztaczający się wkoło słodki zapach wina z przyprawami oraz możliwość oderwania się od rzeczywistości.
Jarmark we Wrocławiu
Od kilku lat Wrocław cieszy się wspaniałym jarmarkiem bożonarodzeniowym wzorowanym na tradycyjnych jarmarkach niemieckich. Oczywiście nie mogło zabraknąć typowej szopki o kształcie wiatraka, która powstała na zamówienie właśnie w Niemczech.
Wrocławski jarmark zaprasza zarówno młodszych, jak i starszych do bajkowej krainy, gdzie można spotkać się z bohaterami wszystkim doskonale znanych bajek, tj. „Czerwony Kapturek”, „O dzielnym krawczyku”, „Królewna Śnieżka” czy też „Pinokio”. Koniecznie należy wstąpić do trzypoziomowego, bajkowy domku z tarasem widokowym i wieżyczką, gdzie można się ogrzać przy kominku, napić się gorących napojów i podziwiać zapierający dech w piersiach widok na oświetlony jarmark bożonarodzeniowy.
Jarmark w Krakowie
Zabytkowe miasto Kraka z powodzeniem może stanąć do rywalizacji z innymi europejskim miastami o miano najlepszego jarmarku. Tak też się stało 10 lat temu, kiedy Kraków pojawił się na liście stworzonej przez magazyn „The Times” 20 najlepszych europejskich jarmarków świątecznych. Co tak przypadło do gustu recenzentom? Przede wszystkim niepowtarzalna, świąteczna atmosfera panująca w tym czasie na krakowskim Rynku, bogactwo tradycyjnych produktów wykonanych z wielką starannością (wśród których znajdziemy ręcznie malowane bombki, drewniane i ceramiczne anioły oraz futra i wyroby ze skóry), a także liczne rozkosze podniebienia –pierogi, tradycyjne oscypki z Zakopanego prażone na grillu z żurawiną i grzańce galicyjskie, gorące kiełbasy czy bigos. Dodatkową atrakcją jest także konkurs i wystawa szopek przy pomniku Mickiewicza.
Jarmark w Poznaniu
Poznański jarmark bożonarodzeniowy oferuje nie tylko kramy z pamiątkami i specjałami kulinarnymi z całego świata, lecz również miłośnicy adrenaliny mogą przejechać się na roller coasterze i diabelskim młynie. Po raz pierwszy na placu stanęła także oryginalna karuzela z 1946 roku. Jedną z atrakcji jest także Międzynarodowy Festiwal Rzeźby Lodowej.
Jarmarki bożonarodzeniowe to nie tylko zakupy i jedzenie
Organizatorzy jarmarków zadbali o to, by w ich trakcie odbywały się różne dodatkowe wydarzenia, stąd też możemy posłuchać koncertów kolęd i pastorałek, nasze pociechy mogą wziąć udział w animacjach dla dzieci, różnych warsztatach (np. pieczenia pierników) i spektaklach tematycznie ze zbliżającymi się światami oraz spotkać się z Mikołajem.
O czym należy pamiętać, wybierając się na bożonarodzeniowy jarmark?
Przede wszystkim zastanówcie się nad tym, w jaki sposób chcecie dostać się na wybrany przez was jarmark. Jest to o tyle istotne, iż bardzo często w najbliższej okolicy jarmarku możecie mieć problemy ze znalezieniem miejsca parkingowego. Jeśli jedziecie z wycieczką zorganizowaną (np. z biurem podróży, które także oferuję takie krótkie wyjazdy na zagraniczne jarmarki) to nie musicie sobie tym zaprzątać głowy.
Przed wycieczką dobrze, abyście sprawdzili prognozę pogody, bowiem w przypadku deszczowej aury spacer wśród kramów nie sprawi wam radości, nie mówiąc już o spokojnym zjedzeniu czy wypiciu grzańca, gdyż większość kramów, także tych nastawionych na konsumpcję nie jest zadaszona.
Prognoza pogody pomoże wam także wybrać odpowiedni strój – jeśli wybieracie się ze znajomymi wieczorem to warto założyć cieplejsze ubranie, bo choć będzie was grzał aromatyczny trunek to i tak poczujecie zimowe, chłodniejsze powietrze.
